حیات انسان مربوط به این تن نیست

شما در خواب با این‌که این بدن در رختخواب است، چشم دارید و می‌بینید، دست دارید و چیزها را در خواب می‌گیرید، گوش دارید و می‌شنوید، دهان دارید و حرف می‌زنید و.....؛

 پس حیات انسان مربوط به این تن نیست. از طرفی در رؤیای صادقه بدون این بدنِ مادی، در صحنه‌هایی واقعی حاضر می‌شوید که هنوز با این بدن به آن صحنه‌ها نرسیده‌اید،

 یعنی در واقع این بدن از جهتی مزاحم ادراک ماست، و در خواب که تا حدی از این بدن آزاد شده‌ایم ادراک ما تا آینده هم سیر می‌کند و به همین جهت هم قرآن می‌فرماید: در قیامت که پرده‌ها از چشم‌ها برداشته شد، شما بیناترید. « فَکَشَفْنا عَنْکَ غِطائَکَ فَبَصُرَکَ الْیَوْمَ حَدید »[آیه 22 سوره ق] 

یعنی در قیامت پرده‌ها را از چشم تو کنار می‌زنیم و چشم شما تیز بین‌تر می‌شود. چون بیننده‌ی حقیقی چشم نیست، و لذا وقتی روح انسان این بدن را رها کرد بهتر به آینده و گذشته می‌تواند نظر بیندازد.

 

حاکم اصلی در همه‌ی فعل و انفعالات نفس و روح آدمی است و تن تحت تأثیر آن است

همواره شما متوجه‌اید حالات روحی که مربوط به نفس است بر تن اثر می‌گذارد، 

      مثل ترسیدن که مربوط به روح است ولی در بدن هم ظهور می‌کند.(وقتی میترسید رنگ صورت عوض می‌شود) 

      یا مثلاً شما در خواب می‌بینید که از کوهی سقوط کردید و همچنان به طرف پایین می‌غلطید. فردا صبح که بیدار شدید         احساس می‌کنید بدن شما هم کوفتگی و خستگی پیدا کرده‌است. 

          با این‌که آن سقوط مربوط به این بدن شما نبود، 

                  ولی حالات «مَن» در تن ظهور کرد. 

      یا وقتی در خواب دعوا می‌کنید، ضربان قلب گوشتی مستقر در قفسه‌ی سینه شما نیز از حد طبیعی بیشتر می‌شود، در          حالی که علت افزایش  ضربان قلب، فعالیت بیش از حد ماهیچه‌هاست، ولی با این‌که ماهیچه‌ها به طور عادی در                رختخواب بوده‌اند، چون نفس دعوا می‌کند، «تن» عکس‌العمل نشان می‌دهد و ضربان قلبِ گوشتی تشدید می‌شود. 

یعنی حکمِ «من»، بر «تن» ظاهر می‌شود، 

     و این نشان می‌دهد که حاکم اصلی در همه‌ی فعل و انفعالات «من» است و تن، تحت تأثیر من باشد.[1]

پس‌بود‌تن‌غلاف‌و‌جان‌شمشیر               کار، شمشیـر می‌کنـد نه غلاف

---

1- در راستای تأثیرپذیری «تن» از حالات روح، علم روان درمانی پایه‌گزاری شده‌است، در حدّی که براساس تجربیات این علم بسیاری از بیماری‌های تن را باید در عدم تعادل روان انسان جستجو کرد، و روشن شده است که روان انسانِ بدون خدا همواره در بیماری به‌سر می‌برد و برای ارتباط با خدا شریعت و عبادت نیاز است.

اصل انسان بدن نیست و این اصل فرا زمان و مکان است

به هرحال از طریق رؤیای صادقه متوجه می‌شویم که هم اصل انسان غیر بدن اوست و هم این بُعد اصیل، از زمان و مکان آزاد است و این بدن در واقع سایه‌ی آن نفس محسوب می‌شود. به طوری که مولوی گفته:

  

مـرغ بر بالا پَران و سایـه‌اش          می‌دَوَد برخاک، پـَرّان مرغ ‌وَش

ابلهـی صیـاد آن سایه شــود            مـی‌دود چندان که بی‌مایه شـود

 بی‌خبر کین سایة مرغ هواست             بی‌خبر‌که اصل ‌این‌سایه‌کجاست

ترکش‌عمرش‌تهی‌شد، عمررفت             از دویـدن در شکار سایـه تَفت

        یعنی اگر انسان خود را همین بدن بپندارد همه فرصت‌هایی را که برای بارور‌کردن جان است  از دست می‌دهد و بدون سرمایه واقعی از این جهان رخت برخواهد بست. به طوری که می‌گوید:

همچو صیادی که گیرد سایه‌ای             سایه او را کی بود سرمایه‌ای

    چرا که :

  سایة مرغی گرفته مـرد سخت               مرغ حیران گشته بالای درخت

      این بدن، سایه‌ی مرغ روح است و اگر تمام توجه انسان به بدنش باشد، علاوه براین‌که هیچ سرمایه‌ای برای او نمی‌ماند، به روح خود نیز جفا کرده و رشد لازم را برایش فراهم ننموده.

مثال بیهوش کردن که نشان می دهد تن ابزار نفس است

در هنگام بیهوشی هم که نفس از بدن خارج می‌شود، 

          دیگر آن پاره‌کردن‌های دکتر جرّاح موجب آزار انسان نمی‌شود، 

                  چرا ؟

چون نفس که ادراکاتی مثل حس‌کردن و دیدن و شنیدن همه مربوط به اوست از بدن خارج شده‌است. 

ما بدانستیم، ما نَه این تنیم

       هر انسانی با اندک تأملی بر حالات خود، تصدیق می‌‌کند که خودش منحصر به این جسد مادی نیست و خواهد گفت: «ما بدانستیم، ما نَه این تنیم».  

یعنی علاوه بر اثبات وجود نفس مجرد، هرکس می‌تواند به راحتی بفهمد که روحش فراخ‌تر از بدنش هست. 

جالب آن است که پس از آگاهی به این نکته، راهی را می‌طلبد تا این قفس تنگ را بشکند و به آن فراخنای لازم دست یابد. این است که ناله سر می‌دهد:

ای تنِ گشته‌وِساق‌جان، بس است            چند تانَد بحر در مَشکی نشست

  ای هزاران جبـرئـیل اَنـدر بشــر              ای مسیحای نهان در جوف خر

     یعنی گِله سرمی‌دهد که تا کی باید گرفتار تن باشد،  چرا که صورت آدمی، رهزن و حجاب واقعیتِ اوست و نمی‌گذارد آدمی به واقعیت خود دست یابد، مگر اینکه سر را از یقة تن بیرون کشد و از ماوراء تن، خود را به نظاره بنشیند.