معرفت نفس علمی است که با «نظر کردن» به معلومِ حضوری و وجودی، برای انسان حاصل می‌شود
و نه با «فکر کردن» در باره ی معلوم حصولی.
و فرق زیادی است بین «نگاه کردن» به حقیقتِ چیزی و بین «خبردار شدن» از آن حقیقت.
همچنان‌که فرق زیادی است بین دیدن کثرت‌ها در آیینة وحدت، و بین سرگردانی در مجموعة کثرت‌ها، بدون جمع دیدن آنها در یک وحدت حقیقی معنوی،
و در نتیجه دور ماندن از ارتباط با حقیقت این کثرات.
معرفت نفس؛ معرفتی است جهت‌دار که به شناختِ حقیقتِ جامعِ واحدی به نام «نفس مجرد انسانی» منجر می‌شود
و راه رسیدن به «حقیقت جامع اَحدی» یعنی خداوند را باز می‌کند.
ولی زنهار که باید متوجه بود این معرفت، غیر از علم‌هایی است که هدفشان جمع اطلاعات است و انسان در چنین علومی تا بی‌نهایت کسب علم می‌کند، ولی از حقیقت خود و حقیقت عالَم غافل است.
یعنی از همه چیز غافل است،
چنانچه امیرالمؤمنین«علیه‌السلام» می‌فرمایند: « کَیْفَ یَعْرِفُ غَیْرَهُ مَنْ یَجْهَلُ نَفْسَه»[1]
یعنی چگونه انسان می‌تواند غیر خود را بشناسد در حالی‌که به خودش جاهل است.
این میز هم هست ؟ یا شما چوب را به گونه ایش کرده اید شده میز ؟
حواسمان نیست، میز که بیرون نیست . ذهنت را داری به من نشان می‌دهی.
قرارداد ها را داری به من نشان می‌دهی .
میز که بیرون نیست مقداری چوب بیرون است.
شما چوب را کج کرده اید و میخ زده اید اسمش را گذاشته اید میز. میز کو ؟
این سایه ذهن است که می‌گوید چیزی هست .
وقتی معرفت النفس خوانده می شود احساس می کند هیچ علمی به او اضافه نمی شود .
تذکر است ، اصل معرفت نفس همین گونه است ما غافل نسبت به علم حضوری هستیم .
پرده های غفلت باید کنار رود .
